Η λογοπεδικός Χαρά Καραμήτσου γράφει για την ώρα του απολογισμού απέναντι στα παιδιά μας – Τα λάθη που ενώ γίνονται ασυνείδητα ταράζουν τις παιδικές τους ψυχές και δεν πρέπει να ξανακάνουμε
Η νέα χρονιά μόλις ξεκινάει. Μια ακόμα χρονιά δοκιμασίας αλλά και ελπίδας για όλους μας. Κάθε Πρωτοχρονιά αποτελεί μια ισχυρή συμβολική αρχή, μια ευκαιρία να θέσουμε νέους στόχους με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα. Καλούμαστε για ακόμα μία φορά να κάνουμε τον δικό μας απολογισμό απέναντι στα παιδιά μας. Τι πρέπει να αλλάξουμε, αλλά και ποια από τα λάθη που κάνουμε μεν ασυνείδητα ταράζουν τις παιδικές τους ψυχές.
■ Εστιάζοντας στα αρνητικά και τα άσχημα της ζωής μας μεγαλώνουμε δυστυχισμένα παιδιά. Ναι, ζούμε δύσκολες στιγμές. Μπορούμε, όμως, να κάνουμε φέτος μια συνειδητή προσπάθεια να μην επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στα δυσάρεστα. Για να μαθαίνουν και τα παιδιά ότι στις αναποδιές δεν το βάζουμε κάτω. Αναζητούμε λύσεις και διεξόδους στα προβλήματα. Δεν κλείνουμε τα μάτια και τα αυτιά μας σε αυτά που μας πληγώνουν μοιρολατρικά. Υπάρχουν ελπίδα και όραμα για όλους.
Η τάση μας να ελέγχουμε τα πάντα
Κανένας γονιός δεν θέλει να βλέπει τα παιδιά του να υποφέρουν, να κλαίνε και να απογοητεύονται. Είναι σωστό να προσπαθούμε διαρκώς να προβλέπουμε και στη συνέχεια να ελέγχουμε όλες τις παραμέτρους της ζωής τους – και μάλιστα να επιβάλλουμε και τις απόψεις μας και τον τρόπο που θα χειριστούν μια δύσκολη κατάσταση; Ως γονείς προτείνουμε, αλλά δεν επιβάλλουμε. Το μόνο που θα επιφέρει μια τέτοια συμπεριφορά στο μέλλον θα είναι η προκλητική και επαναστατική αντίδρασή τους, ιδιαίτερα στην εφηβεία.
Δώστε τους την άνεση να κάνουν λάθη, να μαθαίνουν από τις εμπειρίες τους. Να αυτενεργούν. Μακροπρόθεσμα θα τα ωφελήσει.
Η ανάγκη μας να υποχωρούμε και να μην πειθαρχούμε τα παιδιά μας
Οι εποχές είναι δύσκολες. Πρέπει να μάθετε να επιβάλλετε πειθαρχία και όρια, έχοντας όμως λογικές προσδοκίες. Υπάρχουν συνέπειες στις απρεπείς συμπεριφορές και καταστάσεις και αυτό πρέπει να το γνωρίζουν τα παιδιά, αλλά πάντα με μέτρο. Δεν μετατρέπουμε τα παιδιά μας σε στρατιωτάκια!
■ Υπερφορτώνοντας το πρόγραμμα των παιδιών μας (ή αλλιώς το σύνδρομο των αριστούχων), ο ανταγωνισμός τα χρόνια που έρχονται θα είναι αδυσώπητος για εκείνα. Αξίζει, άραγε, τον κόπο να δημιουργούμε θλιμμένα, αγχωμένα και υπερβολικά πιεσμένα παιδιά; Πώς θα αναπτύξουν την προσωπικότητά τους όταν μονίμως προσθέτουμε και επιβάλλουμε στο ήδη επιβαρυμένο σχολικό πρόγραμμά τους εξωσχολικές δραστηριότητες που δεν τις θέλουν ουσιαστικά τα ίδια, αλλά εμείς! Αφήστε τα να αναπτύξουν τα δικά τους ενδιαφέροντα.
Η ροπή μας να ενοχοποιούμε τους εαυτούς μας, συνειδητά ή ασυνείδητα
Τα παιδιά μας προσβλέπουν σ’ εμάς. Τους παρέχουμε ασφάλεια. Με εκφράσεις του τύπου «πάλι θάλασσα τα έκανα!» πώς νομίζετε ότι νιώθουν ακούγοντάς σας να δηλώνετε την ανεπάρκειά σας με τέτοια έμφαση; Να μην εκπλαγείτε εάν αρχίσουν να εκφράζουν και για τον εαυτό τους ανάλογες τάσεις. Ωφελεί, άραγε, την αυτοεκτίμησή τους;
Αγαπήστε λίγο και τον εαυτό σας τη χρονιά που έρχεται. Κάνει καλό σε όλους.
■ Η τάση μας να διαβάλλουμε, να συκοφαντούμε αυτούς που τα παιδιά μας αγαπούν, όπως τον/την πρώην σύζυγό μας, τα πεθερικά μας, τους εκπαιδευτικούς των παιδιών μας κ.λπ. Τη φετινή χρονιά κάντε μια συνειδητή προσπάθεια να το αποφύγετε. Τουλάχιστον όχι μπροστά τους διότι δηλητηριάζετε την ψυχή τους. Είναι θέμα που αφορά ενηλίκους. Χαρίστε τους λοιπόν το δώρο να απολαμβάνουν τα πρότυπά τους χωρίς ενοχές.
■ Η έλλειψη ποιοτικού χρόνου με τα παιδιά μας. Η σκηνή είναι κοινή και επαναλαμβανόμενη σχεδόν παντού και πάντα. Ολη η οικογένεια κολλημένη στις έξυπνες συσκευές της, ζει τη συναρπαστική εμπειρία της «συμβιωτικής απομόνωσης» – την απόλυτη έλλειψη επικοινωνίας. Η τεχνολογία και η υπερχρήση της λειτουργούν πλέον εθιστικά – για να φύγει το μυαλό από τα προβλήματα… Βάλτε λοιπόν όρια. Παραδείγματος χάρη, καμία χρήση τις τεχνολογίας μετά τις 9 μ.μ. Μην απαξιώνετε τα λόγια τα απλά, την επαφή μέσα από ένα απλό παιχνίδι που μοιράζονται όλα τα μέλη της οικογένειας, μια βόλτα στο πάρκο κ.λπ. Λειτουργήστε, όμως, με συνέπεια.
■ Οταν δεν λέμε το «Σ’ αγαπώ». Δύο λέξεις είναι όλες κι όλες. Οσοι δεν έμαθαν να τις ακούνε, δεν έμαθαν και να τις λένε. Πείτε το στα παιδιά σας και στους δικούς σας με λόγια αλλά και με πράξεις τη φετινή χρονιά. Ποτέ δεν είναι αργά για αλλαγές στη ζωή μας.
Καλή χρονιά σε όλους!
Της Χαράς Καραμήτσου (λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.) charakaramitsou@ath.forthnet.gr